Popularnie zwana ministranturą. Określenie ministrant pochodzi od łac. „ministare” a oznacza służyć. Ministrant to zazwyczaj osoba świecka, która po stosownym ustanowieniu może uczestniczyć bliżej świętych obrzędów a tym samym pomagać celebransowi.

Chłopcy ministranci zaczynają regularnie służyć od przełomu IV/V wieku. Na powstanie funkcji ministranta w jej dzisiejszej formie miała niewątpliwie wpływ praktyka odprawiania Mszy św. bez udziału wiernych, gdzie obecność ministranta miała być tylko symbolem obecności ludu. Trudno tak naprawdę określić, kto był pierwszym ministrantem lub kto taką funkcję spełniał jako pierwszy. Początków można się jednak dopatrywać już w Biblii. Nowy Testament mówi nam o chłopcu, który przyniósł pięć chlebów i dwie ryby, by Chrystus uczynił cud rozmnożenia pokarmu. Tradycja uznaje go za pierwszego ministranta gdyż przyniósł on bowiem niejako pierwsze dary ofiarne.

W oficjalnych dokumentach Stolicy Apostolskiej pierwsza wzmianka o ministrantach ma miejsce dopiero w encyklice Mediator Dei, wydanej w 1947 r. przez papieża Piusa XII. Przyznaje ona, że do służby powinno się wybrać: „porządnych i dobrze wychowanych chłopców z wszelkich warstw społecznych, którzy z własnej woli będą służyli do Mszy św. prawidłowo, pięknie i gorliwie”. Ponadto mówi, iż ministranci mogą stać się kolebką powołań kapłańskich. I rzeczywiście ze wspólnot ministranckich bardzo często wyrastają kapłani Chrystusa. Bardzo dużo powołań kapłańskich „budzi się” właśnie wśród ministrantów przeżywających swoją formację. Wielu obecnych kapłanów głos Chrystusa „pójdź za mną” usłyszało po raz pierwszy właśnie dzięki prawidłowej formacji, jaką odebrało podczas spotkań liturgicznej służby ołtarza w swoich rodzinnych parafiach. A teraz sami  pociągają za sobą do Niego następnych gorliwych chłopców, którzy pod ich okiem będą się coraz bardziej zbliżali do swego Mistrza. Jednak formacja ministrantów nie ma na celu bezpośrednio wychowania kandydatów do kapłaństwa. Podstawowym celem jest formacja ludzka. Ministrant ma być przede wszystkim człowiekiem świadomie i odpowiedzialnie przeżywającym swoja wiarę. Istotę świadomego uczestnictwa służby liturgicznej w świętych obrzędach w piękny sposób ujmują słowa modlitwy ministranta przed Mszą św.:

„(…)Do świętej przystępuję służby,
Chcę ja dobrze pełnić. Proszę Cię Panie Jezu o łaskę skupienia;
By myśli moje były przy Tobie,
By oczy moje były zwrócone na ołtarz,
A serce moje oddane tylko Tobie. Amen”

Cotygodniowe spotkanie z animatorem (księdzem prowadzącym) to podstawowy środek formacyjny.

Każde spotkanie powinno być ubogaceniem duchowym, ministranta. Spotkania formacyjne odbywają się raz w  tygodniu i w zależności od podejścia i umiejętności, mają prowadzić do rozwoju ministranckiego ducha na chwałę Bożą. Ważnym elementem takich spotkań jest modlitwa, ale nie należy zapominać o tym, że proces formowania wspólnot ministrantów musi przebiegać w atmosferze radości. Są zatem konieczne takie chwile i takie sytuacje, kiedy ta radość się wyzwoli i uzewnętrzni, choćby podczas wspólnych wyjazdów, gier i konkursów a czasem zdrowej rywalizacji.

 Do głównych zadań ministrantów należy min.: pomoc w ubraniu celebransa w szaty liturgiczne; przygotowanie ksiąg i liturgii pod względem technicznym; przynoszenie świec, wina, chleba i naczyń liturgicznych do ołtarza; bycie przykładem dla ludu wiernego w postawach, gestach i słowach w czasie liturgii oraz dawanie znaku dzwonkiem celem przypomnienia zmiany postawy.

W terminologii świeckiej odnoszącej się do ministrantów upowszechnił się termin „lektor” odnoszący się do ministranta, który czyta w zgromadzeniu liturgicznym Słowo Boże. Taki ministrant nie powinien nazywać się lektorem, lecz Ministrantem Słowa Bożego. Posługa lektora bowiem jest funkcją mężczyzny, który został do tej posługi ustanowiony i który- w polskich warunkach- jest alumnem III roku przygotowującym się w Seminarium Duchownym do kapłaństwa. Ministrant Słowa Bożego nie jest ustanowiony do posługi lektora, lecz należy do tych wiernych, którzy po odpowiednim przygotowaniu otrzymują upoważnienie do czytania Słowa Bożego w czasie Świętej Liturgii.